Khi toa xe cũ kỹ chậm chạp đang đưa chúng tôi băng qua vùng đồng bằng Haramble, Châu Phi, tôi chợt nhìn thấy một con sư tử sừng sững trên một mỏm đá phía đỉnh đồi, ở một vị trí rất dễ quan sát.
Tôi nói với anh “kiểm lâm” ngồi cùng chuyến tàu với chúng tôi:“Chẳng mấy khi mà con sư tử lại ngồi ở ngoài thế này nhỉ, chúng ta thật là may mắn!”
“Nó lúc nào chẳng ngồi trên tảng đá đó!”, anh ta trả lời.
“Thật sao?”, tôi ngạc nhiên, “Làm thế nào mà anh huấn luyện cho nó ngồi yên 1 chỗ như vậy được?”
Anh kiểm lâm mỉm cười.
***
Một vài năm trước tôi sống ở Savannah GA. Chúng tôi chuyển từ New York tới đó vì rất nhiều lý do khác nhau. Một trong những lý do đó là chúng tôi muốn tận hưởng một cuộc sống thành thơi và gần gũi với thiên nhiên hơn.
Món đồ nội thất đầu tiên tôi mua khi chuyển về nhà mới là một chiếc bàn ăn ngoài trời. Đây là bức ảnh chụp sân sau nhà tôi, với bộ bàn ăn nằm ngoài hiên. Bếp của chúng tôi nằm ngay sau cánh cửa kiểu Pháp kia. Kế hoạch là chúng tôi sẽ thưởng thức tất cả các bữa ăn ở ngoài trời.
Và kế hoạch đã đổ bể. Có lẽ là chúng tôi quá lười biếng. Thực tế là chúng tôi luôn chọn ăn ở trong bếp, nơi mà đồ ăn, thức uống, dao, dĩa và các vật dụng khác đều sẵn sàng.
Ý tưởng ăn uống ngoài trời nghe thật tuyệt vời. Nhưng rõ ràng là nó tốn quá nhiều công sức.
Cho tới một ngày, tôi đã có một phát kiến. Đúng hơn thì chỉ đơn giản là một thử nghiệm. Tôi chuyển bộ bàn ghế ở ngoài vườn lên bậu cửa, ngay đằng sau cánh cửa nhà bếp. Nhìn vào bức ảnh này mà xem, chỉ cách vị trí cũ khoảng hơn 3 mét thôi.
Và sau đó, chúng tôi tận hưởng mỗi bữa ăn ở ngoài sân như vậy.
Một nghiên cứu gần đây do Tạp chí Y tế Công cộng Hoa Kỳ phát hành đã chỉ ra rằng các thanh thiếu niên sống gần nơi có bán rượu có khuynh hướng lạm dụng đồ uống có cồn và lái xe khi say xỉn nhiều hơn.
Ở một khía cạnh nào đó, điều này có vẻ hiển nhiên. Tuy nhiên, nó lại vô cùng quan trọng. Cha mẹ nhắc các thiếu niên không uống rượu. Nhà trường nhắc các thiếu niên không uống rượu. Tivi báo đài nhắc các thiếu niên không uống rượu. Luật pháp cấm trẻ em dưới tuổi vị thành niên uống rượu đồng thời cấm các cửa hàng bán rượu cho trẻ vị thành niên. Vậy nhưng nếu cửa hàng rượu chỉ cách nơi các thiếu niên ở vài bước chân thì họ vẫn có xu hướng uống nhiều hơn. Và lái xe khi đã say nữa.
Bởi vì, ở một mức độ lớn hơn nhiều so với những gì bạn cảm nhận được, môi trường xung quanh vẫn quyết định hành động của bạn.
Có thể bạn nghĩ điều này thật vớ vẩn, tôi có quyết định của riêng mình, tất cả hành động của tôi đều là vì tôi chọn làm như thế và chẳng có tác nhân bên ngoài nào có thể ảnh hưởng nhiều tới lựa chọn của tôi như vậy cả. Nhưng chỉ cần đọc vài trang trong quyển “Mindless Eating” của tác giả Brian Wansink, bạn sẽ nhận ra những hành động của bạn bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài nhiều đến mức nào. Brian đã thực hiện một loạt những nghiên cứu vô cùng thú vị để chứng minh một điều rằng việc chúng ta ăn thì chẳng liên quan mấy đến cơn đói mà lại chịu ảnh hưởng rất lớn bởi những yếu tố nhỏ nhặt khác khi ăn.
Ví dụ như, nếu bạn ăn dùng 1 chiếc thìa to, bạn sẽ ăn nhiều hơn. Nếu bạn để đồ ăn trong 1 chiếc đĩa to, bạn sẽ ăn nhiều hơn. Nếu bạn để hộp socola cách bạn 2 mét, bạn sẽ ăn ít đi một nửa. Nếu bạn ăn cánh gà rồi vứt chỗ xương khỏi bàn ăn, bạn sẽ quên mất mình đã ăn bao nhiêu và ăn nhiều hơn. Nếu bạn ăn 1 bát súp mà chẳng bao giờ vơi hơn nửa bát, bạn sẽ ăn nhiều hơn. Và ăn với càng nhiều người thì bạn sẽ càng ăn nhiều.
Nên đừng mất công cố gắng thay đổi hành vi của mình trong một môi trường không tốt, hãy cứ thay đổi môi trường xung quanh trước. Về vấn đề ăn uống, sử dụng một chiếc đĩa nhỏ hơn có thể là chế độ ăn kiêng duy nhất mà bạn cần.
Những chuyên gia về tiếp thị biết rất rõ về điều này. Đấy là lí do bạn nhận hàng tá các tờ rơi, các cuốn catalog mỗi năm. Đương nhiên là bạn có thể lên website để mua hàng. Hay xem các cuốn catalog trực tiếp tại cửa hàng cũng được. Nhưng không, họ sẽ lại gửi một cuốn mới cho bạn một vài tuần trước ngày Valentine. Rồi Halloween, rồi Giáng Sinh. Họ biết khi nào thì bạn có nhu cầu mua và luôn đảm bảo rằng, ngay khi bạn vừa nghĩ đến chuyện mua sắm, ồ nhìn này, một cuốn catalog.
Vậy nên ở công ty của bạn cũng vậy, hãy nghĩ về những việc bạn muốn mọi người làm và xét xem liệu môi trường hiện tại có tạo điều kiện cho mọi người thực hiện điều đó không.
Một khách hàng phàn nàn với tôi rằng các nhân viên lễ tân của công ty anh không tỏ ra thân thiện và nhiệt tình với khách hàng. Bạn hãy đoán xem các nhân viên lễ tân này ngồi ở vị trí như thế nào? Hãy nghĩ đến các nhân viên trong quầy của ngân hàng ấy. Chính xác, các nhân viên lễ tân ngồi đằng sau một tấm kính! Không cần phải đào tạo thêm cho họ về kỹ năng giao tiếp đâu. Chỉ cần bỏ tấm kính đi là được.
Nếu bạn muốn các nhân viên giao tiếp với nhau, hãy phá bỏ những bức tường đi. Nếu họ làm việc ở mười quốc gia khác nhau, hãy để Skype và Webcam thường xuyên xuất hiện trên màn hình của họ, không cần mất thời gian khởi động, nó luôn ở đó, không thể ngó lơ đi được.
Để đạt được mục tiêu, hay biến những hành vi bạn mong muốn trở nên dễ dàng thực hiện hơn, và thậm chí khó mà không thực hiện.
[…] Phần lớn mọi người không có tư tưởng chống đối. Họ chỉ không di chuyển gần 4 mét để ra chỗ bàn ăn ngoài trời. Giải pháp không phải là giải thích cho họ hiểu vì sao họ phải làm thế hoặc ép buộc họ. Giái pháp thực sự đơn giản hơn thế rất nhiều: di chuyển bộ bàn ghế đi.
Còn con sư tử trung thành ngồi trên mỏm đá phía đỉnh đồi, ngày này qua ngày khác, để khách du lịch tới tham quan và ngắm nhìn nó ư?
Thực ra thì tảng đá đó được lắp đặt hệ thống điều hòa nhiệt độ. Nó ấm áp vào những ngày giá lạnh và mát mẻ vào những ngày oi bức. Chẳng cần phải huấn luyện con sư tử hay buộc nó vào tảng đá hay hy vọng là nó sẽ thích khung cảnh xung quanh. Chỉ cần biến tảng đá thành nơi mà nó muốn ngồi là được.
– Lê Hồng Ngọc biên dịch –
nguồn: http://www.honviet.com.vn
